Niets zo erg als saaiheid. Niemand wil vrienden zijn met saaie mensen, een saaie relatie is de doodsteek en saaie hobby’s houdt je beter voor je. Saaiheid is niet zozeer een eigenschap, maar een kernmerk dat mensen anderen toeschrijven. Psychologen onderzochten [vrije toegang] recent welke personen het saaist worden gevonden en wat de gevolgen daarvan zijn voor sociale interactie.

Data-analysten en vogelaars
Ze voerden vijf studies uit. In de eerste moesten respondenten vrijuit persoonlijkheidskenmerken, beroepen en hobby’s noemen die ze saai vinden. Ze kwamen dan met dingen als “close-minded”, “uninspired”, “lacks creativity”. Beroepen die ze saai vinden zijn bijvoorbeeld advocaat en verdelger. Saaie hobby’s zijn bijvoorbeeld poppenverzamelen en winkelen. Zulke mensen wonen in middelgrote gemeentes.

In de tweede studie moesten andere respondenten aangeven op een schaal hoe saai ze deze mensen vonden (“A person works as a librarian. Please rate how boring they seem to you”). Hieruit kwam dat mensen zonder hobby’s, zonder gevoel voor humor en zonder meningen het meest saai zijn. De saaiste beroepen zijn data-analysten, accountants en mensen die iets met belastingen doen. De meest stereotiepe saaie hobby’s zijn slapen, religieuze activiteiten, tv kijken, dieren spotten en wiskunde.

In de derde studie kregen respondenten beschrijvingen (vignettes) voorgelegd van een zeer saai persoon, een medium saai persoon en een niet-saai persoon, uiteraard op basis van bovenstaande kenmerken. Ze moesten vervolgens aangeven op een schaal hoe saai ze deze persoon vonden, hoe competent en hoe warm. Daaruit bleek dat stereotypisch saaie mensen als minder warm en minder competent worden gezien.

£35 compensatie
De vierde studie gebruikte dezelfde vignettes maar vroeg respondenten nu naar sociale ontwijking. Het ging om vragen als: “I would be willing to lie that I don’t have time to avoid being with this person” en “I would like to befriend or follow this person on social media” (reversed). Hieruit bleek dat de respondenten de saaiste mensen het meest vermijden, gevolgd door de medium saaien.

Om het nog erger te maken vroegen de onderzoekers in studie 5 naar hoeveel geld respondenten zouden willen ter compensatie om tijd door te brengen met de mensen beschreven in de vignettes, variërend van één tot zeven dagen. Geen verrassing: hoe saaier de beschreven persoon en hoe meer tijd, hoe meer geld mensen vragen. Het gemiddelde minimum bedrag per dag was £35.

Implicaties
De onderzoekers concluderen dat er zware sociale gevolgen zijn voor mensen die saai gevonden worden, en stellen dat deze gevolgen kunnen leiden tot psychologische problemen. De wereld heeft ook saaie mensen nodig, schrijven ze, en daarom zou er steun en sympathie voor ze moeten zijn.

Dat roept allerlei vragen op. De beroepen die het saaist gevonden worden zijn goedbetaalde banen. Het kan best zo zijn dat in de echte wereld met echte mensen – in plaats van fictieve personages in een vragenlijst – de saaien wel vrienden en relaties hebben vanwege de status en het geld dat zij verdienen. Bovendien waren de mensen die hen moesten beoordelen willekeurig gekozen. Vogelaars vinden elkaar doorgaans veel minder saai dan dat ik ze vind – en vice versa. Dat is helemaal niet erg, dat is juist hartstikke fijn.