Het Planbureau publiceerde zijn nieuwe demografische verwachtingen, weliswaar met de nodige onzekerheden. Zo is het niet duidelijk hoe de oorlog in Oekraïne zal uitdraaien. Gisteren leerde ik in Ter Zake wel bij dat het profiel van Oekraïense vluchtelingen wel heel specifiek is. Veel vaker vrouwelijk, veel vaker hoger opgeleid in onderwijs en zorg. Een mens zou spontaan een oplossing vermoeden voor bepaalde problemen, maar dat is wellicht te cynisch.

Deze grafiek is misschien voor onderwijs het belangrijkste:

Dat we al een tijdje onder het gemiddelde van 2,1 kinderen per vrouw zitten, wisten we al. Dit betekent dat we tussen 2040 en en 2060 meer overlijdens zullen hebben dan geboortes, ook al omdat dan stilaan de meeste babyboomers zullen overlijden.

Maar voor het onderwijs betekent dit dat we wel degelijk naar een periode kunnen gaan van minder kinderen en iets minder druk op de ketel. We hebben een mini-babyboom gekend die we nog steeds een stukje voelen in het basisonderwijs en zeker in het secundair onderwijs, binnenkort wellicht in het hoger onderwijs. Maar er komt wellicht een periode van minder kinderen die opvang en onderwijs nodig zullen hebben. Opgelet, immigratie is hier een onzekere factor in, en het betekent niet direct een oplossing voor het lerarentekort, want de krapte op de arbeidsmarkt is ook niet 1, 2, 3 opgelost. Al zullen we wellicht op het moment dat die mini-babyboom afstudeert even kunnen ademhalen, al kan uitstroom van leraren door algemene krapte op de arbeidsmarkt en pensionering ook hier roet in het eten gooien. En het is sowieso nog te lang voor de acute problemen.

Als we even kijken naar de data, dan zien we dit nog duidelijker:

Je ziet hoe het relatieve aantal van jongeren daalt, maar ook hoe het relatieve aandeel van niet bejaarde volwassenen afneemt. De vergrijzing blijft nog zeer lang voelbaar (het goede nieuws is dat we gemiddeld steeds langer leven). Natuurlijk, er kunnen altijd onvoorziene zaken gebeuren – wie zag corona of Oekraïne aankomen -, maar het geeft wel een mogelijk vooruitzicht.