De voorbije dagen heb ik nogal epische discussies meegemaakt op Twitter. Het is vakantie… De aanleiding was het stuk van Rutger Bregman waarop ik trouwens hier een factcheck deed. Ik merkte dat ik door kritische vragen te stellen quasi gelijk in een bepaalde hoek geplaatst werd.

Deze keer stelde ik vragen bij bepaalde vernieuwingen die eerder progressief genoemd zouden kunnen worden. Niet omdat ik tegen vernieuwing ben, maar omdat bepaalde elementen al eerder uitgeprobeerd zijn en vooral er vaak negatieve effecten zijn op ongelijkheid. Meer vragen stelde ik bij bepaalde bronnen in het artikel van Bregman die behoorlijk eenzijdig genoemd kunnen worden.

Eind juni had ik een – niet publieke – discussie in Londen over vernieuwingen die eerder traditioneel zouden kunnen genoemd worden. Hier was ik ook kritisch omdat men de term evidence-based liet vallen maar tegelijkertijd oa expliciet niet van samenwerkend leren wou horen, terwijl hier wel degelijk ook evidentie voor bestaat.

Wat hadden beide situaties gemeen naast gedreven persoonlijkheden? Er werd aan cherry picking gedaan, vrij selectief naar wetenschap gekeken om een bepaald punt te maken. Ik kreeg 2 jaar geleden de vraag van een school die evidence based wou werken… tot ze ontdekten dat de evidentie haaks stond op de visie die ze hadden. Zo werkt wetenschap dus niet. De voorbije jaren kreeg ik vaker de vraag of ik geen onderzoek kende of onderzoek wou doen om een overtuiging te bewijzen. Dat is een beetje zoals een verdachte die vraagt onderzoek te doen om hem of haar vrij te pleiten. Je kan als detective onderzoek doen, maar je kan en mag niet zeggen hoe iets zal uitdraaien.

Dat laatste herken ik maar al te goed. De voorbije jaren heb ik zelf te vaak gevloekt omdat een onderzoek niet uitkwam wat ik verwachtte of hoopte. Maar dat hoort er nu eenmaal bij. Als alles zou uitkomen zoals we verwachten, dan zou er geen onderzoek meer nodig zijn.

Gisteren kreeg ik ook de vraag of ik een school zou kunnen tonen die volledig aan mijn visie voldoet. Dat is onmogelijk, want dan ga je van een paar zaken uit die niet kloppen. Ten eerste dat ik een dergelijke visie zou hebben. Ten tweede dat er dan volgens mij maar een goede visie zou bestaan.

Maar eerlijk? Toen ik recent door de Balie gevraagd werd om mijn visie op onderwijs te geven, was mijn eerste, spontane reactie: maar ik heb helemaal geen visie op onderwijs. Na een lange reflectie besefte ik dat dit niet klopte, op onderwijs heb ik wel degelijk een visie. Ik wil onderwijs mee helpen verbeteren, en er is nog wel meer waar ik achter sta. Tegelijkertijd ben ik er van overtuigd (opgelet, visie) dat er niet 1 zaligmakende visie is op hoe een school er moet uitzien. Meer nog, in het boek dat in oktober uitkomt, leg ik uit dat het hebben van een visie belangrijker is, dan welke visie iemand aanhangt voor effectief onderwijs. Een van de rijkdommen van bijvoorbeeld het Vlaamse onderwijs is volgens mij de rijkdom aan verschillende benaderingen in scholen.

Dus voor wie me in een of kamp wil plaatsen, mijn levensmotto is niet voor niets geleend van Groucho Marx: ik wil niet lid zijn van een club die mensen zoals ik als lid accepteert.

En voor mensen die zich afvragen waarom ik in beide gevallen – zowel bij het eerder progressieve als het negatieve voorbeeld – kritisch reageerde? Ten eerste omdat er sprake was van cherry picking in wetenschappelijke inzichten, en ten tweede omdat altijd alles beter kan.