Nog regelmatig hoor ik de stem van professor Mark Spoelders in mijn hoofd die met luide stem vraagt ‘Da ies? Wie zegt dat?’ Hij dramde er bij ons studenten terecht in dat je een argument moet onderbouwen en dat je de literatuur moet kennen voor je zomaar iets claimt. Het is een belangrijk element binnen het wetenschappelijk denken.

Daarom schrok ik nogal van het artikel van Serge Horbach, Freek Oude Maatman, Willem Halffman en Wytske Hepkema, of beter van de automatische citaties apps die ze erin beschreven. Zo vat Scienceguide de werking van deze apps samen:

Zo’n applicatie verwerkt de tekst die de auteur schrijft en beveelt op basis van een lerend algoritme citaties aan van wetenschappelijke artikelen die de geschreven tekst onderbouwen. Dat kan een auteur veel tijd besparen; het bieden van een historische context van een begrip of argument vergt dan geen urenlange zoektocht in boekenkasten of online zoekmachines. Zelfs onderbouwing van een zelfbedacht argument kan met zo’n citatie-applicatie gemakkelijk worden gevonden.

De verstrekkende gevolgen dat deze apps kunnen hebben op wetenschap (o.a. wellicht een Mattheus-effect waarbij veel-geciteerde artikels nog meer geciteerd zullen worden), kun je nalezen in het oorspronkelijke artikel of via Scienceguide, maar ik wil even stilstaan bij het onderwijs. Dit is ook de natte droom van veel studenten. Kort door de bocht betekenen dergelijke apps: je schrijft maar wat en er volgt wellicht een degelijke onderbouwing. Gelukkig kan een beetje docent nog wel onzin herkennen. Het wordt echter moeilijker om bij een logisch klinkende paper te checken of de literatuur wel degelijk is doorgenomen puur op basis van wat je leest…