De onderzoekers hebben namelijk geen onderzoek gedaan naar programma’s rond growth mindset, weerbaarheid of grit, maar wel gekeken naar PISA-data van 74 landen. Dan moet je al onmiddellijk denken: PISA-data dus -> correlatie. Klopt. En de onderzoekers merkten dat er relatief weinig verschil zit in sociaal-emotionele vaardigheden naargelang de sociaal-economische vaardigheden. Slechts 8,8% van de verschillen tussen de (leer)resultaten van kinderen uit gezinnen met lage SES en hoge SES zouden verklaard worden door sociaal-emotionele vaardigheden waar kinderen uit gezinnen met hoge SES iets beter zouden op scoren.

Daarom concluderen de onderzoekers dat landen best niet teveel op sociaal-emotioneel leren zouden inzetten maar eerder op er voor zorgen dat alle kinderen degelijk onderwijs krijgen. Dit lijkt een stuk haaks te staan op wat enkele jaren geleden de OESO zelf aankondigde met een PISA voor sociaal-emotioneel leren.

Maar… ik denk persoonlijk dat we vooral appels met peren aan het vergelijken zijn. Er kunnen door dit onderzoek en door het artikel in The Guardian enkele misverstanden ontstaan die ik in wat volgt wil mee voorkomen.

Ten eerste weet ik al langer door het werk aan onze mytheboeken en het psychologieboek dat bijvoorbeeld werken aan een growth mindset gemiddeld slechts een (zeer) beperkt effect kan hebben op leren. Waarbij in de vorige zin het woord gemiddeld het belangrijkste woord is in de zin. Hierdoor is het niet verwondelijke, dat zelfs al heeft een dergelijke aanpak bij sommige kinderen een klein maar significant positief effect, dit nooit genoeg zou kunnen zijn om ongelijkheid weg te werken.

Ten tweede is dit onderzoek tegelijk geen reden om helemaal niet meer aan sociaal-emotioneel leren te werken op school voor alle kinderen. Niet zozeer om per se de leerprestaties te verbeteren an sich, en dus ook niet per se om de kloof te verkleinen, maar wel omdat het relevant kan zijn om bijvoorbeeld kinderen meer weerbaarheid bij te brengen. We weten dat zoals bij vele zaken, er hier een behoorlijke genetische component meespeelt, maar dat er wel degelijk ook dingen aanleerbaar zijn (ook hier gaan we trouwens uitgebreid in ons psychologieboek op in).

Dit blijkt ook uit de E.E.F.-toolkit waar sociaal-emotioneel leren wel degelijk beschreven wordt als iets waar wel degelijk leerwinst te behalen is, maar waarbij de auteurs zelf ook aangeven dat de evidentie behoorlijk beperkt is.

Misschien is deze studie vooral belangrijk om onze verwachtingen te temperen. Terug blijken er niet zomaar wondermiddelen te bestaan, maar dat wil tegelijk niet zeggen dat sommige inhouden en of doelen in onderwijs niet belangrijk zijn.