Planlast is een veelkoppig monster dat tijd lijkt te verslinden in het onderwijs. Maar wat is het precies, wat veroorzaakt het en nog belangrijker: wat kan je er aan doen?

Deze vragen, en meer, worden beantwoord in een nieuw rapport dat de Antwerp Management School maakte over het thema in opdracht van de Vlaamse minister van Onderwijs, Pascal Smet. Een fijne lentebries deed het rapport op mijn bureaublad belanden. Ik zie dat Klasse er ondertussen ook over schreef.

Ik ga even grasduinen in het document waarbij ik vooral stilsta bij enkele opvallende aanbevelingen:

• Er is geen eenduidige manier om aanbevelingen te formuleren. Op basis van dit onderzoek moeten we stellen dat het per definitie afschaffen van regeldruk niet noodzakelijk de beste oplossing is. -> dit is omdat niet altijd de noodzaak van bepaalde regels duidelijk is.
• Beheers als directie de problematiek van irriterende regeldruk via professionalisering voor directies
• Maak werk van een dynamisch HRM-beleid
• Zoek als directie opportuniteiten door samen te werken met partners
• Wees assertief in het verbeteren van operationele processen.
  Deze operationele processen lijken vaak kritiekloos van jaar tot jaar te worden overgenomen, zonder dat deze in vraag worden gesteld, of worden geëvalueerd in het licht van de veranderende complexiteit van de taak van een school.
• Voor schoolbesturen, word partner van de directeur en verfijn de begeleiding en benoeming van directies

Als je zou denken dat de schuld nu helemaal in de schoenen van de scholen zou geschoven worden, vergis je aub niet. Dit merk je ook aan de aanbevelingen die gegeven worden voor het beleid:

• Verhoog de autonomie voor scholen op het vlak van HRM-beleid.
• Ondersteun schooldirecties beter
• Pas de inhoud van de lerarenopleiding aan (meer gericht oa op aanleren belang kwaliteitsbeleid, een beter inzicht in organisatieprincipes voor scholen en in basisprincipes voor goed schoolbestuur zullen ertoe bijdragen dat de leerkracht de eigen opdracht zinvoller kan situeren binnen het ruimere schoolbeleid)
• Voer een regel-toets uit bij nieuwe regelgeving (hoor ik daar applaus?)
• Creëer een lastenmonitor voor bestaande regelgeving (of is het een ovatie? 🙂 )
• Vertrouw scholen bij de uitvoering van de beleidsopdracht (nee, het is een staande ovatie!)

Maar er is nog meer:

• Creëer een licentiesysteem voor instanties die zorglabels afgeven (door het bos zien momenteel de scholen de bomen niet meer, of was het vice versa?)
• Creëer een barrière tegen de toenemende juridisering (geld ook trouwens voor de netten en koepels, hier blijf ik een beetje in het rapport op mijn honger naar het hoe)
• Introduceer één centraal datasysteem (kan scholen veel helpen, en kan btw volgens mij ook zeer interessant zijn voor analyses)
• Onderzoek alternatieve financieringsbronnen en vereenvoudig procedures voor infrastructuur (is ook een must)
• Verbeter de beheersing van de implementatie van nieuwe onderwijsdoelstellingen

En dan een misschien verrassende:

• Herzie het concept van de leergebied/vakoverschrijdende eindtermen (VOETEN) want directies en leerkrachten ervaren de verplichting om vakoverschrijdende eindtermen te realiseren als bijzonder lastig. Het is voor hen niet duidelijk hoe ze die doelstellingen moeten/mogen realiseren, het is voor hen bovendien bijzonder moeilijk om zich over hun realisaties te verantwoorden.
• Bied secundaire scholen meer ruimte voor een dynamisch personeelsbeleid
• Creëer een open communicatie over irriterende regeldruk.

Verder zijn er ook nog aanbevelingen voor de inspectie (oa maak gebruik van schooleigen kwaliteitsaanpak), pedagogische begeleidingsdiensten en CLB’s.

Het rapport is een hele boterham. Waar ik een enkele keer nog een beetje op mijn honger blijf (ivm juridisering), toont het veel duidelijke oplossingen voor planlast. Sommige oplossingen zullen ironisch genoeg nog wellicht veel regelgeving vergen, maar de opdracht voor de nieuwe minister (en ook voor de huidige hopelijk nog) is duidelijk, die voor de rest van de onderwijsgemeenschap ook.

Je kan het hele rapport hier downloaden.