Eerder dit jaar verscheen een rapport van Jaap Scheerens, Bernard Veldkamp en Martina Meelissen met een onderzoek naar hefbomen voor kwaliteitsverbetering in het onderwijs in opdracht van de Nederlandse overheid. Ik kwam er nu pas toe om het rapport door te nemen, maar terwijl ik zelf niet helemaal verrast ben, is het rapport behoorlijk pittig qua uitspraken.
Dit zijn de hoofdlijnen:
- Effectiviteitsdimensies micro-niveau (in de klas)
- Goed opgeleide leerkrachten
- Genoeg tijd en gelegenheid voor leren in basisvakken
- Gestructureerd onderwijs (didactiek)
- Gestructureerd onderwijs (management en klimaat)
- Goede voorzieningen voor evaluatie en feedback
- Effectiviteitsdimensies meso-niveau (de school)
- Een schoolorganisatie die effectieve instructie ondersteunt
- Een schoolorganisatie die onderhevig is aan output-gerichte accountability, en die deze gebruikt om een prestatiegerichte focus te hebben
- Een schoolorganisatie die goed gebruikt maak van evaluatie en feedback-processen
- Een schoolorganisatie die efficiënt is in leiderschapsfuncties (onderwijskundig leiderschap) en zuinig is met investeringen op secundaire organisatie factoren
- Een schoolorganisatie die gebruikt maakt van formele regels om een ordelijk klimaat te stimuleren
- Effectiviteitsdimensies macro-niveau (onderwijsbeleid)
- Aantrekkelijke arbeidsvoorwaarden voor leerkrachten, actief recruteringsbeleid.
- Een kwalitatief hoogstaande lerarenopleiding. Bevordering van een veelzijdig en goed geïntegreerd onderwijs repertoire bij aanstaande leerkrachten (“pedagogical content knowledge”)
- Een goed uitgelijnd curriculum
Maar er is meer, het is volgens Scheerens even belangrijk te weten wat niet werkt:
De voornaamste bron van ineffectiviteit op het microniveau is onvoldoende gestructureerd “open” onderwijs, waarbij te snel een beroep wordt gedaan op zelfregulatie. Op het mesoniveau zijn dat gebrek aan taakgerichte focus, overaccentuering van secundaire organisatie-condities en niet-essentiële functies van leraren, zoals het doen van onderzoek en curriculumontwikkeling. Problemen op het macroniveau zijn erosie van checks & balances bij het functioneren van het georganiseerde onderwijsveld, bijvoorbeeld door aantasting van de eindtoets en het centraal examen, en overproductie van diensten en netwerken gericht op innovatie, scholing en begeleiding.
Ik vermoed dat enkele mensen nu behoorlijk zullen slikken. Toch raad ik hen aan om het hele rapport door te nemen, want elk punt wordt uitgewerkt. Zo kan je bijvoorbeeld leren over het Carroll model wat als gestructureerd onderwijs iets ruimer is dan directe instructie, wat een voorbeeld is van gestructureerd onderwijs.
De belangrijkste aspecten van het Carroll model zijn:
- effectieve leertijd die gezien wordt als het resultaat van doorzettingsvermogen en “gelegenheid om te leren” (OTL);
- benodigde netto-leertijd als resultaat van begaafdheid van de leerling, de kwaliteit van het onderwijs en het vermogen van de leerling om het onderwijs te begrijpen.
Bekijk ook de meer uitgebreid tabellen:
X, Y of Einstein? 
Dank voor het delen, Pedro. Ook ik was er nog niet aan toegekomen. Heel interessant rapport.
Hartelijke groet, Henk Sissing
Wat ik mis, als het gaat om Effectiviteitsdimensies meso-niveau (de school): heb het vertrouwen in de leerlingen dat zij ook buiten het lokaal en in het gebouw het kunnen opbrengen om extra leren.
Jongeren weten echt wel dat het in het huidige tijdsgewricht nodig is om wat harder te werken.
Vergeet niet: in het lokaal zitten leerlingen die daar toevalligerwijs bij elkaar gezet zijn, in een studieruimte / mediatheek zitten zij omdat ze graag bij elkaar zijn.
Het is de tijd: https://www.mediawijzer.net/netwerkmaatschappij-32-het-is-de-tijd/
Interessant rapport! Structuur en kwaliteit met doel voor ogen gaan hand in hand. Geen kennis zonder gedegen onderwijs en pas vanaf een goede basis met voldoende kennis begint ontdekken. En zelfs dan nog lang niet bij iedereen. Ik heb vertrouwen in jongeren maar nog meer vertrouwen in goede docenten die kennis gestructureerd overbrengen en jongeren zo verder helpen.
Pingback: Dit doen leraren in de zomervakantie….. – Teacher Tapp Nederland