Een van de krachtigste invloeden op het leren van onze leerlingen heet collective teacher efficacy, het geloof van een team in zichzelf dat ze het verschil kunnen maken. Maar steeds meer is er ook aandacht voor collective student efficacy. Hattie schreef er vorig jaar een boek mee over en ook ik schreef er een hoofdstuk over in een mooi boek over onderwijs dat ook nog gratis te downloaden is.
Beeld je eens in dat je klas leerlingen er in zouden geloven dat ze samen het verschil kunnen maken? Er zal wellicht net als bij collective teacher efficacy een zeker mate van inspraak nodig zijn. Er zal wellicht ook zeker ruimte moeten zijn om elkaar te leren kennen. Maar mag ik een zinnetje voorstellen dat een prachtig motto zou moeten zijn voor elke klas: “wij laten niemand achter”.
In een klas waar dit het motto is, helpen leerlingen elkaar, worden notities gedeeld, wordt er voor elkaar gezorgd. Niemand heeft er voordeel bij als iemand blijft hangen. Niemand heeft er voordeel bij als iemand struikelt.
Het klinkt bijna militair, maar het is vooral inzetten op het samen, het collectieve. En… er zijn vermoedens dat het ook nog wel eens het leren ten goede zou kunnen komen.
X, Y of Einstein? 
Hoewel ik als “staande op de lijst van gewetensbezwaarden” het niet zo heb voor dat militaire ;-), vind ik jouw ‘zinnetje’ volkomen terecht, Pedro (nwvr: het genus van ‘zinnetje’ is wel onzijdig 😉 ). Maar… dan moet het concept ‘klas’ wel recht gedaan worden in de dagelijkse schoolpraktijk. Allerlei onderwijsvoorstellen en -praktijken waarbij lerenden gedwongen worden om heel regelmatig c.q. voortdurend van ‘groep’ te veranderen, gaan wel regelrecht in tegen jouw terechte zinnetje, lijkt mij. Het zgn. ‘individuele leertraject’, weet je wel. Wat dat zinnetje betreft (en ik ben ‘iets’ ouder dan jij ;-)), in mijn eigen schooltijd (lager en secundair onderwijs: 1968-1979) deden wij dat allemaal al… Eén uitzondering: laten afschrijven tijdens toetsen en examens deed ik nooit. Naast een collectieve dimensie blijft er aan leren (en studeren) ook een duidelijke individuele dimensie kleven.
Dag Pedro, wij merken heel sterk het collective student efficacy tijdens onze groepslessen voor het toelatingsexamen bij Rebus. Daar waar in sé iedereen concurrent is van elkaar (in tegenstelling tot een gewone klas) bij een toelatingsexamen met numerous fixus, zien ze dat klassen (deze worden random vastgesteld waarbij ze meestal elkaar vooraf niet kennen) uitzonderlijk presteren als deze zeer goed aan elkaar hangen. Wij halen met bepaalde reeksen uitzonderlijke prestaties qua slaagcijfers en krijgen steevast de commentaar dat het collectieve groepsgevoel (de positive vibe in klas) bij het verwerken van de leerstof de doorslaggevende rol was. Misschien iets om verder onderzoek mee te doen…