Gisteren stonden we met verschillende experts in De Morgen. Toen vrijdag de telefoon kwam met de vraag wat ik zou doen om het tij te keren, stond ik eerst met mijn mond vol tanden. Had ik een magisch middel om bijvoorbeeld het lerarentekort op te lossen, had ik het al lang van de daken geschreeuwd. Uiteindelijk kwam ik bij dit:

De tijd die een leerkracht en leerling doorbrengen, is kostbaar. Daarom moet ze koste wat het kost beschermd worden, meent pedagoog Pedro De Bruyckere (Arteveldehogeschool). “Ik zou er alles aan doen zodat de tijd in de klas naar leren kan gaan. Om toezicht te houden, heb je geen lerarendiploma nodig. Laat vrijwilligers dat doen. Door het lerarentekort blijft er budget over voor vakken waar we geen leerkracht vinden. Gebruik dat geld om mensen zonder onderwijsdiploma aan te werven voor zulke taken.”

Op die manier kunnen leerkrachten zich focussen op hun kerntaak: lesgeven. “In de praktijk gaat een kwart van de tijd tussen leerling en leerkracht verloren door onderbrekingen”, zegt De Bruyckere. “Denk maar aan een leerling die te laat komt, administratie die in orde gebracht moet worden of een omroep die door de intercom klinkt. Na een onderbreking hebben leerlingen veel tijd nodig om zich weer te concentreren. Ouders, leerlingen en de scholen moeten zich daar meer bewust van zijn en bijvoorbeeld meer belang hechten aan op tijd komen. Het zijn kleine dingen, maar met meer impact dan je denkt.”

Het klinkt misschien als iets belachelijk eenvoudigs en kleins en had hierbij ook toegevoegd dat hetzelfde geldt voor directies die vaak nog meer verdrinken dan leraren.

Hier mijn volledige poging tot enkele uitgangspunten die we misschien zouden kunnen hanteren de komende jaren:

• Tijd samen is kostbaar, de tijd die leraar en leerling samen doorbrengen moeten optimaal gebruikt worden. Alles wat door iemand anders kan gedaan worden, gebeurt bij gebrek aan leraren best door iemand anders. En nee, ik heb het niet enkel over Directe Instructie als optimaal gebruik, een klasdiscussie, tekenlessen, etc zijn ook belangrijk.
• Ondersteun leraren die botsen op problemen waar ze geen oplossing voor hebben.
• Maak zo dat leraren weer reclame kunnen maken voor ons prachtberoep. Het heeft weinig zin om een reclamecampagne voor het lerarenberoep te lanceren. Die 30 seconden op YouTube of die fractie van een seconde dat iemand een blik op een poster werpt, weegt niet op tegen de uren dat leerlingen doorbrengen met hun leraren. Als bij die laatsten het enthousiasme onder druk staat door de negatieve spiraal waar we nu inzitten, zakken we enkel maar verder weg. Dus maak nu werk van een loopbaanpact. Ik kijk hier niet enkel naar de politiek die al verschillende legislaturen probeert, maar naar alle sociale partners die al even lang zonder succes rond de tafel zitten.
• En vooral: maak keuzes. Nee, we kunnen niet alles doen of fixen in het onderwijs. Als onderwijs alles moet doen, gebeurt er niks echt goed. Ik weet dat nu veel beleidsmensen aan het wachten zijn op het Grondwettelijk hof. Alsof we alle tijd van de wereld hebben…

Bij dit alles moeten we dus uitgaan van de professionaliteit van ons onderwijspersoneel, want dat is – insert vloek hier – de meerderheid wel degelijk. Het lijkt misschien voor jou anders om een of andere ervaring, maar het is simpel: we moeten het doen met de leraren die we hebben. Er zullen niet snel andere komen en we verliezen er nu al te veel.

Daarom vertroetel ze, geloof in ze en ontlast ze van ballast. Zal dit wonderen doen? Nee, maar als we een paar dergelijke lijnen in het zand zetten, kan het wel mee het tij helpen keren.

(En voor iedereen van buiten het onderwijs die denkt: ik weet hoe het beter moet in het onderwijs, lees even dit.)